Doelstelling: Merelbeke weer financieel gezond maken. De financiële situatie van de gemeente Merelbeke is niet gezond. Verschillende cijfers tonen aan dat de Merelbeekse financiën heel zwaar onder druk staan. Voor Groen is het belangrijk dat Merelbeke weer financieel gezond wordt. Maar dit mag nooit ten koste gaan van de dienstverlening aan de burger of leiden tot hogere belastingen.Dat de financiële situatie van de gemeente ernstig is, blijkt onder meer uit volgende gegevens:

• evolutie van de schulduitgaven. De schulduitgaven tonen aan hoeveel de gemeente jaarlijks uitgeeft om leningen terug te betalen en de intresten hierop. In 2006, bij het begin van de legislatuur (1 januari 2007), waren de schulduitgaven goed voor 3.940.212 euro. In 2011 (31 december) was dit bedrag opgelopen tot 5.050.971 euro. En dit ondanks de veel lagere intresten waaraan de laatste jaren kon worden geleend. Dit wordt duidelijk aangetoond door onderstaande grafiek (zie balken). De stijging van de schulduitgaven leidde ook tot een stijging van de schuldgraad (verhouding van de totale schuld t.o.v. de gewone ontvangsten ? zie lijn) vanaf 2008

Vooral vanaf 2009 zijn de schulduitgaven fors gestegen. In 2011 stegen ze met 11,2% ten opzichte van 2010. In absolute cijfers is dat ongeveer 500.000EUR en dat is meer dan de stijging van de personeelskosten, de werkingskosten of de overdrachten (wat we betalen aan de politiezone, OCMW, ed). De stijging met 11,2% in 2011 komt na een forse stijging in 2010 met 8,1% (ten opzichte van 2009). Dat wil zeggen dat we op twee jaar tijd een stijging van de schulduitgaven kennen van ongeveer 20% of ongeveer 1 miljoen euro. Dit is het bedrag dat we jaarlijks meer moeten betalen om de leningen (kapitaal en intresten) af te betalen.

De forse stijging is onder meer het gevolg van een aantal heel betwistbare investeringen, zoals de aankoop van de ondergrondse parking voor 3,7 miljoen euro en de veel te duur aangekochte gronden voor het sportpark Molenkouter. De gemeente betaalde daar het dubbele van de normale markprijs, een meerkost van 1 miljoen euro en een forse cadeau voor de grondeigenaars.

Een vergelijking met de situatie van andere gemeenten is ook nuttig. Uit cijfers van de VVSG (Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten) blijkt dat de gemiddelde schulduitgaven van de gemeenten ongeveer 12% bedragen van de gemeentelijke uitgaven. In Merelbeke is het 16,7% hetgeen fors hoger is.

Evolutie van de totale schuld.

In globale cijfers

de totale schuld van onze gemeente steeg ook fors. In het begin van de legislatuur bedroeg de totale schuld ongeveer 36,5 miljoen euro. De schuld daalde de eerste jaren tot 28,8 miljoen euro in 2008, om nadien fors te stijgen tot 49,1 miljoen euro op 31 december 2011.  De forse stijging wordt ook duidelijk aangetoond in onderstaande grafiek

Sommige partijen beweren dat de totale schuld en de schuldgraad ook op het einde van de legislatuur 1994-2000 hoog lagen. Inderdaad, in die periode werden een nieuw zwembad en een nieuw gemeentehuis gebouwd, wat leidde tot een hogere schuld. Maar dit waren noodzakelijke uitgaven die door de totale gemeenteraad werden gesteund. Deze legislatuur werden we geconfronteerd met de aankoop van een peperdure ondergrondse parking, zonder enige visie op een globaal parkeerbeleid in het centrum van onze gemeente, ten bedrag van 3,7 miljoen euro.

De forse stijging van de schuld gaat volledig in tegen de dalende trend die de VVSG vaststelde, een daling die het gecombineerde gevolg is van de lagere rentelasten, het actief schuldbeheer, de toewijzing van uitzonderlijke opbrengsten (beursgang van Dexia, de verrichtingen i.v.m. Suez, Distrigaz, Telenet enz.), tot de schuldaflossing en de maatregelen van de Gewesten (het lokaal pact in Vlaanderen dat leidde tot een schuldvermindering van 100 euro per inwoner voor de gemeenten). Dit verklaart de daling tussen 2006 en 2008. Nadien stegen de schulden in Merelbeke opnieuw fors.

 Per inwoner

een totale schuld van 49,1 miljoen euro betekent dat de schuld per inwoner 2.089 euro bedraagt. Ook dat is een cijfer dat je kan vergelijken met andere gemeenten. Als je kijkt naar het Vlaamse gemiddelde, dan zitten we daar ruim boven, meer dan 50% zelfs. Belfius (het vroegere Dexia) heeft in juli 2012 een nieuwe studie uitgebracht met een financiële analyse van de gemeenten en de provincies op basis van de cijfers van 2010. Zie: https://www.belfius.be/NR/rdonlyres/9F48C473-AE8E-46F2-B53D-1BBD73347F5C/0/FinancesNlDEF.pdf

Daaruit blijkt dat de brutoschuld per inwoner in Vlaanderen 1.277 euro bedroeg in 2010. In Wallonië was dit 1.382 euro en in Brussel 1.288 eur. In Merelbeke bedroeg de schuld per inwoner in 2010 reeds 1.701 euro. Dit is eind 2011 spectaculair opgelopen tot 2.089 euro per inwoner.

Deze cijfers zeggen genoeg.

Eigen Dienst zwaar in de problemen

dat deze situatie onhoudbaar wordt voor de gemeente en haar inwoners bleek overigens uit de laatste cijfers die aan de gemeenteraad werden voorgelegd in juni 2012, bij de bespreking van de resultaten van het jaar 2011.

Het is verontrustend te moeten vaststellen dat het resultaat van het eigen dienstjaar 2011 zwaar negatief zou zijn geweest zonder enkele meevallers. Er was immers een versnelde inkohiering van de inkomstenbelasting op federaal niveau, wat leidde tot een snellere doorstorting van het gemeentelijk aandeel aan de gemeenten (de 8% Aanvullende Personenbelasting die u jaarlijks betaalt) zodat er onverwacht ongeveer 1 miljoen euro extra werd ontvangen.

Zonder deze meevaller op het einde van 2011 zou het eigen dienstjaar afgesloten zijn geweest met een tekort van bijna 700.000euro ipv het overschot van 300.000 euro dat nu in de boeken staat. Het is dankzij die meevaller dat het is gelukt om in 2011 toch nog niet in de rode cijfers te gaan. Er waren trouwens nog meevallers. Zo was er ook een terugbetaling van BTW en intresten ten bedrage van 500.000 euro naar aanleiding van een dispuut met de federale administratie. Ook dat is een element dat eenmalig is en dat niet elk jaar voor inkomsten zal zorgen.

Concrete voorstellen:

• Groen wil in geen geval een belastingsverhoging voor de inwoners. De financiële situatie moet gezond gemaakt worden door andere ingrepen (zie hieronder)
• de totale schuld mag niet stijgen. Integendeel, de schuld moet worden afgebouwd zodat de jaarlijkse schulduitgaven (wat de gemeente jaarlijks  betaalt aan kapitaal en intresten) dalen met minstens 500.000 euro per jaar
• waar mogelijk moeten besparingen worden gerealiseerd op de werkingskosten (bv door beter samen te werken), maar dit mag niet leiden tot een afbouw van de dienstverlening. Open Vld stelt voor om 600.000 euro te besparen op de werkingskosten door onder meer "niet-essentiële taken af te stoten". Groen is bezorgd over de mogelijke afbouw van de dienstverlening aan de burger. Open Vld somt immers niet op welke voor haar "niet-essentiële taken" zijn
• Groen is ook bezorgd als het bij diezelfde partij leest dat er moet bespaard worden op personeel en bij het pleidooi van de N-VA voor een "slank ambtenarenkorps". Beide partijen blijven heel onduidelijk in welke diensten en op welke functies ze willen snoeien. Welke diensten willen ze afbouwen? Waar moet er personeel verdwijnen? Groen zal zich steeds verzetten tegen een blinde afbouw van het personeel of besparingen bij het personeel die leiden tot een afbouw van de dienstverlening. Dit gaat overigens vaak gepaard met het uitbesteden van taken aan de privé (wat dan weer leidt tot een verhoging van andere budgetten)
• met Groen worden er geen nutteloze prestigeprojecten meer gebouwd zoals de ondergrondse parking in het centrum. Dus voor Groen is er zeker geen geld voor het sportpark Melsen. Dit is een grote aanslag op de mooie open ruimte naast de Makegemse bossen en is daar niet op zijn plaats.
• met Groen moeten eventuele aankopen van gronden en gebouwen steeds tegen correcte prijzen gebeuren. Groen zal zich blijven verzetten tegen te dure aankopen zoals bij de aankoop van (landbouw)gronden voor de realisatie van sportpark Molenkouter (minstens 1 miljoen euro te veel betaald).
• Groen wil een betere controle op (de kostprijs van) meerwerken die bij openbare werken schering en inslag zijn.
• er moeten keuzes gemaakt worden bij de toekomstige investeringen. Elke euro kan maar eenmaal uitgegeven worden. Voor Groen gaat de absolute prioriteit bij de nieuwe investeringen naar de hernieuwbouw van het woon ?en zorgcentrum in het Centrum en het veiliger maken van onze wegen voor fietsers en voetgangers (aanleg fietspaden en beveiligen van gevaarlijke oversteekplaatsen).

Verder moet er ook steeds financiële ruimte gemaakt worden (en dat hoeft niet altijd duur te zijn) om verder te investeren in de vergroening van Merelbeke (meer natuur, bos, speelweefsel, stedelijk groen op wandelafstand) én degelijke infrastructuur voor alle jeugdbewegingen en dit naast de noodzakelijke investeringen die steeds moeten gebeuren zoals wegenonderhoud, ICT, ed.